برهان خبر - آیت‌الله شهید سیدابراهیم رییسی که خود برخاسته از اقشار محروم جامعه بود در عمر کوتاه دولتش دغدغه ساخت سالیانه یک میلیون خانه را در قالب طرح نهضت ملی مسکن پیگیری کرد و با اجرایی کردن دو میلیون و ۵۶۰ هزار واحد مسکونی، یادگار خوبی از خود برای اقشار دردمند به جا گذاشت.

به گزارش برهان خبر به نقل از ایسنا، آغاز به کار دولت سیزدهم با تصویب طرح جهش تولید و تامین مسکن در مرداد ۱۴۰۰ همزمان شد. پیش از آن بر اساس قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن مصوب ۲۵ اردیبهشت ماه ۱۳۸۷ تولید و عرضه سالیانه یک میلیون واحد مسکونی با حمایت دولت‌ها در دستور کار قرار داشت اما دولت‌های قبل عمدتا نتوانستند این تعداد واحد را ظرف یک سال بسازند.

اوج ساخت و ساز در سال ۱۳۹۲

آمار نشان می‌دهد بین سالهای ۱۳۶۹ تا ۱۳۹۵ بیشترین تعداد پروانه‌های صادره مربوط به سال ۱۳۸۶ به تعداد ۲۱۸ هزار و ۹۶۶ فقره و بیشترین میزان تولید مسکن مربوط به سال ۱۳۹۲ با ۸۰۹ هزار و ۸۴۳ واحد مسکونی بوده است. پس از آن با روی کار آمدن دولت دوازدهم و ادامه نیافتن طرح مسکن مهر، به یکباره تولید مسکن در کشور نصف شد. به طوری که در سال ۱۳۹۳ برای تعداد ۴۰۰ هزار و ۱۶۴ واحد مسکونی پروانه صادر شده که از کاهش ۵۰.۵ درصد در مقایسه با سال قبل از آن حکایت دارد.

کاهش تولید مسکن در سال‌های پس از آن ادامه پیدا کرد تا اینکه در سال ۹۶ به حدود ۳۳۷ هزار واحد رسید. اما سال ۱۳۹۷ تقاضا برای دریافت پروانه ساختمانی با رشد مواجه شد. در آن سال تولید مسکن به ۳۷۶ هزار واحد رسید که احتمالا بخشی از این رشد ناشی از صدور پروانه برای واحدهای اقدام ملی مسکن بوده است. سال ۹۸ تعداد ۳۸۲ هزار واحد و سال ۹۹ تعداد ۴۹۰ هزار واحد مسکونی به مرحله ساخت رسید.

سپردن خانه سازی به دست مردم

با روی کار آمدن دولت سیزدهم در مرداد ۱۴۰۰ به دلیل نوسانات افزایشی قیمت مصالح ساختمانی و تورم بازار مسکن که پیش از آن رخ داده بود، ساخت و ساز در رکود قرار داشت و تعداد واحدهای تولیدی به حدود نیمی از آنچه قانون تکلیف کرده بود می‌رسید. از طرف دیگر به دلیل عدم تطبیق قیمت‌های مدنظر دولت با نرخهای مدنظر پیمانکاران و پایین بودن تمایل سرمایه‌گذاران برای ورود به طرحهای ساختمانی، پروژه نهضت مسکن به کندی پیش می‌رفت. وزارت راه و شهرسازی در چارچوب پروژه‌های عمرانی کشور نرخ تعدیل را در ابتدای سال ۱۴۰۰ برای هر متر مربع از واحدهای نهضت ملی مسکن حدود ۲.۸ میلیون تومان تعیین کرده بود که کمتر سازنده‌ای حاضر بود با این رقم اقدام به عقد قرارداد کند.

بر این اساس در سال ۱۴۰۰ برای تعداد ۳۹۵ هزار واحد مسکونی در کشور پروانه ساختمانی صادر شد. سال ۱۴۰۱ این رقم به بیش از ۴۱۷ هزار واحد رسید. هنوز آمار کل سال ۱۴۰۲ اعلام نشده اما در بهار سال گذشته برای حدود ۹۸ هزار واحد مسکونی در کل کشور پروانه صادر شده است.

جایگزینی بذرپاش به جای قاسمی

رستم قاسمی که سکاندار وزارت راه و شهرسازی در ابتدای دولت سیزدهم بود بر اثر بیماری استعفا داد و هفدهم آذر ۱۴۰۱ دار فانی را وداع گفت. در ادامه مهرداد بذرپاش جایگزین او شد و طرح نهضت ملی مسکن را با مدلهای جدید ادامه داد.

با توجه به شرایط عمومی اقتصاد، کمبود منابع بانکی، نوسانات نرخ ارز و کاهش قدرت خرید متقاضیان مسکن به تدریج دولت آیت‌الله رییسی راهکارهایی را برای جهش تولید مسکن در جهت کنترل بازار و کمک به خانه‌دار کردن مردم به کار گرفت. اقدام هوشمندانه آن بود که ساخت و ساز به مردم واگذار شد. دولت از سال ۱۴۰۲ تصمیم گرفت به مردم زمین واگذار کند تا خود راسا اقدام به ساخت و ساز کنند. در این قالب واگذاری زمین به افراد فاقد مسکن دارای فرم «ج» سبز، خودمالکی و طرحهای مشارکتی در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفت.

رسیدن دو میلیون و ۵۶۰ هزار خانه به مرحله ساخت

طبق آخرین آماری که وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده در قالب طرح نهضت ملی مسکن طی کمتر از سه سال دو میلیون و ۵۶۰ هزار واحد مسکونی به مرحله ساخت رسیده است. بر این اساس وعده ساخت سالیانه یک میلیون واحد تقریبا محقق شده است.

دولت در یک زمان فشرده بحث تامین زمین نهضت ملی مسکن را پیش برد. تا کنون از طریق اراضی مازاد سایر دستگاهها، اراضی ملی واقع در حریم و سایر ظرفیت‌ها بیش از ۴۵ هزار هکتار زمین برای طرح نهضت ملی مسکن در محدوده شهرهای فعلی تامین شده است.

اواسط سال گذشته معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد که ۴.۵ میلیون خانوار فاقد خانه  در طرح نهضت ملی مسکن ثبت نام کردند که دولت خود را متعهد به تامین مسکن برای این افراد می‌داند. برای اجرای طرحهای ساختمانی دولت ۵۵۰ میلیون تومان تسهیلات پرداخت می‌کند که بسیاری افراد از این طریق صاحب مسکن شده‌اند. البته بررسی‌ها نشان میدهد به کبود منابع بانکی و تمایل بانکها به پرداخت تسهیلات کوتاه مدت به دیگر بخش‌ها عمده طرح‌های خودمالکی از طریق سرمایه‌های بخش خصوصی پیش می‌رود. البته در مواردی نیز بانکها به کمک آمده‌اند. به طور مثال پروژه ۴۰۰۰ واحد در شهر جدید پرند با هزینه‌ای حدود ۱۰ میلیون تومان در هر متر مربع به مراحل پایانی رسیده و تابستان امسال تحویل متقاضیان می‌شود. حدود نیمی از هزینه ساخت این واحدها توسط بانک مسکن پرداخت شده است.

با توجه به آنکه قیمت زمین حدود ۶۰ درصد هزینه ساخت را به خود اختصاص می‌دهد نکته قابل توجه در طرح نهضت ملی مسکن، حذف قیمت زمین از این پروژه‌ها است که کمک قابل توجهی به متقاضیان این طرح کرده است. همچنین عمده سرمایه‌های شناسایی شده در پروژه‌های سرمایه‌گذاری مسکن از طریق بخش خصوصی از جمله انبوه‌سازان، شرکت‌های خصوصی و بانک‌ها انجام می‌شود. در حال حاضر ۱۲۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در این بخش شناسایی شده و به گفته مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن، بخشی از سرمایه‌گذاری‌های شناسایی شده منجر به عقد قرارداد شده است.

رییسی در وعده خود صادق بود

طرح ساخت سالیانه یک میلیون خانه از جمله شعارهای اصلی آیت‌الله شهید سیدابراهیم رییسی بود. او که خود برخاسته از قشر مستضعف جامعه بود به اذعان مسئولان، دغدغه ویژه‌ای برای تحقق این برنامه داشت و با تشکیل مداوم شورای عالی مسکن از نزدیک در جریان آخرین امور و رفع مشکلات این برنامه قرار می‌گرفت. رساندن بیش از دو میلیون و ۵۶۰ هزار واحد نهضت ملی مسکن گواهی بر این جدیت است که شهید جمهور در وعده خود برای خانه دار کردن مردم صادق بود.